نام تجاری گیاه:
Hulless Seed Pumpkin
نام علمی گیاه:
Cucurbita pepo var. Styriaca cv. Pepo
خواص
1- تقویت پروستات / بهبود عملکرد مجاری ادراری
براساس مطالعات، مصرف خوراکی روغن تخمه کدو طبی در درمان برخی اختلالات در مردان شامل هایپرپلازی (بزرگی) خوشخیم پروستات (BPH) و تکرر ادرار ناشی از مثانه بیشفعال مؤثر میباشد. (1) آژانس نظارتی مکملهای دارویی آلمان (کمیسیون E) نیز استفاده از کدو طبی را برای مثانه تحریکپذیر و ناراحتیهای پروستات تأیید کرده است. (2)
این اثرات به محتوای فیتواستروژنها و اسیدهای چرب غیراشباع روغن مربوط میشود. روغن تخمه کدو طبی بهدلایل زیر کیفیت زندگی را در بیماران مبتلا به BPH یا مثانه بیشفعال بهبود میبخشد و بهطور کلی برای بهبود وضعیت سلامت مردان مفید است:
– جلوگیری از فعالیت آنزیم 5 آلفا -ردوکتاز و اثرات ضدآندروژنی روغن بهدلیل دارا بودن ترکیبات فیتواسترولی؛
– فعالیت ضدالتهابی بهدلیل دارا بودن ترکیبات فنولی و بتا-کاروتن؛
– تقویت عملکرد مثانه و شل شدن عضلات اسفنکتر موجود در گردن مثانه. (1)
2- تقویت مو
براساس مطالعات، مصرف خوراکی روغن تخمه کدو طبی در درمان ریزش موی آندروژنیک (ریزش موی ارثی) در مردان مؤثر میباشد. (1)
3- تنظیم فشار خون
اثر آنتی اکسیدانی قوی روغن تخمه کدو طبی میتواند در اثر درمانیِ داروهای فشار خون بالا مفید باشد و باعث به تأخیر افتادن پیشرفت پرفشاری خون گردد. (3)
4- تنظیم کلسترول خون
روغن تخمه کدو طبی باعث کاهش نسبتهای کلسترول کل به کلسترول خوب (T-Ch/HDL-Ch) و تری گلیسیرید به کلسترول خوب (TG/HDL-Ch) در افراد مبتلا به کلسترول خون بالا میشود که ممکن است باعث محافظت در برابر آترواسکلروزیس (تصلب شرایین) و بیماری قلبی – عروقی شود.
فیتواسترولهای روغن تخمه کدو طبی از طریق مهار جذب کلسترول، باعث کاهش میزان کلسترول بد (LDL-Ch) خون در افراد مبتلا به کلسترول بالای خون میشوند. اثر محافظت از قلب روغن تخمه کدو طبی نیز ممکن است به دلیل حضور درصد بالایی از اسیدهای چرب غیراشباع، فیتواسترولها و توکوفرولها در آن باشد. توکوفرولهای این روغن ممکن است قادر به کاهش پراکسیداسیون لیپید باشند و به عنوان یک آنتی اکسیدان عمل کنند. اسیدهای چرب اُمگا-6 این روغن نیز باعث مهار آتروژنزیس میشوند. (آتروژنزیس یعنی تشکیل توده چربی یا لیپید غیرطبیعی در دیوارههای شریانی.) (4)
5- تسکین علائم یائسگی
مصرف خوراکی روغن تخمه کدو طبی توسط زنان یائسه باعث بهبود علائم یائسگی شامل کاهش شدت گرگرفتگی، سردرد و درد مفاصل در آنها میشود؛ همچنین برای کاهش ناراحتیهای قلبی – عروقی ناشی از کمبود استروژن مفید است. این اثرات به ترکیب فیتواستروژنی موجود در روغن تخمه کدو طبی (سکوایزولاریسیرزینول) ارتباط داده شده است. (5)
6- ضد میکروب
روغن تخمه کدو طبی فعالیت ضدباکتری و ضدقارچی در برابر معمولترین باکتریها و قارچهای عامل عفونت در انسان دارد. (6)
7- ترمیم و جلوگیری از پیری پوست / ترمیم زخم
مصرف موضعی روغن تخمه کدو طبی باعث افزایش کلاژنسازی در پوست، تسریع بهبود زخمهای ناشی از سوختگی (7) و بریدگی پوست میشود. (8) این روغن برای درمان برخی بیماریهای پوستی ناشی از التهاب نیز مفید است. (9)
مکانیسم های اثر آن عبارتند از:
– ممکن است روغن تخمه کدو طبی با تحریک رشد فیبروبلاستها باعث افزایش کلاژنسازی شود.
– همچنین این روغن با ایجاد تعادل بین دو اثر زیر باعث بهبود سوختگی میشود:
1- اثر پیشالتهابی (بهواسطه اسیدهای چرب غیراشباع اولئیک اسید و لینولئیک اسید)؛
2- اثر ضدالتهابی (بهواسطه فعالیتهای ضدباکتری و آنتی اکسدانی). (7)
– روغن تخمه کدو طبی بهدلیل دارا بودن ترکیبات آنتی اکسیدانی و ضدمیکروبی و همچنین اسیدهای چرب غیراشباع، توکوفرولها و استرولها باعث تسریع بهبود زخمهای پوستی میشود. (8)
– روغن تخمه کدو طبی سرشار از اسیدهای چرب غیراشباع است؛ این اسیدها میتوانند از طریق مکانیسمهای مختلف بر التهاب اثر بگذارند. روغن تخمه کدو طبی پاسخ التهابی را، از طریق تنظیم واسطههای سلولی و مولکولی درگیر در مسیرهای التهابیِ فعال شده توسط عوامل التهابزا، تغییر میدهد. این فعالیت ممکن است مربوط به تعادل مناسب بین اسیدهای چرب اُمگا-6 واُمگا-9 موجود در این روغن نیز باشد. (9)
مواد مؤثر
فیتواسترولها (خصوصاً دلتا 7 – استرولها)، توکوفرولها، اسیدهای چرب اشباع و غیراشباع (لینولئیک اسید، اولئیک اسید، پالمیتیک اسید، استئاریک اسید).
دانستنی ها
- برای کمک به کاهش بروز مشکلات مجاری ادراری مرتبط باهایپرپلازی (بزرگی) خوشخیم پروستات (BPH)، توصیه میشود این محصول را در رژیم غذایی روزانهتان بگنجانبد و همراه با سالاد یا غذا میل نمایید.
حد مجاز مصرف
روغن تخمه کدو طبی: یک قاشق چایخوری معادل 3 تا 5 میلیلیتر
عوارض جانبی و واکنش های حساسیت زا
– در صورت بروز واکنش های آلرژیک به دنبال مصرف این محصول، مصرف را بلافاصله قطع و با پزشک مشورت نمایید.
– محصولات کدو طبی در موارد نادر ممکن است باعث ناراحتی معده، اسهال و حالت تهوع شوند. (10)
– مصرف این محصول در دوران بارداری و شیردهی توصیه نمی شود.
– از مصرف روزانه این محصول بیش از مقدار توصیه شده خودداری شود.
– دور از دسترس کودکان نگهداری شود.
– روغن تخمه کدو طبی به دلیل رنگ سبز تیره و تشکیل کف، برای پخت و پز مناسب نمیباشد. (11) همچنین ممکن است بوی روغن در حین پخت و پز نامطبوع شود. (12)
تداخل های دارویی احتمالی
– در مصرف همزمان این محصول با داروی لیتیوم احتیاط کرده و قبل از مصرف با پزشک مشورت کنید. (10)
کاربرد در طب قدیم
در طب سنتی از تخمه کدو برای درمان التهاب کلیه، از بین بردن کرمها و انگلهای رودهای و بهبود زخم استفاده میشود. (2)