کاکوتی

نام تجاری گیاه   :                                   

     Ziziphora

نام علمی گیاه                                       :

.Ziziphora capitata L

تاریخچه:

گیاه کاکوتی که در خطه ی آذربایجان به کهلیک اوتی معروف است در مناطق کوهستانی و سنگلاخ یافت می شود. این گیاه افزون بر آذربایجان، در شمال خراسان هم می روید. کاکوتی داروی گیاهی و ادویه ای خوشبو است که برگ های خشک شده و خردشده ی آن برای طعم دادن به دوغ استفاده می شود. 

خواص:

۱- تنظیم کلسترول خون

براساس یافته های پژوهشگران ایرانی که نتیجه ی آن در International Journal of Biology منتشر شد، مصرف کاکوتی باعث کاهش کلسترول و تری گلیسیرید در موش های صحرایی می شود. اسانس کاکوتی حاوی تیمول و کارواکرول است که با بازدارندگی از فعالیّت آنزیم HMG-CoA ردوکتاز باعث کاهش کلسترول می شوند.

۲- ضد میکروب

در تحقیقات انجام شده مشاهده شد که عصاره ی کاکوتی در شرایط آزمایشگاهی فعالیّت آنتی اکسیدانی و آنتی باکتریایی داشت. طبق نظر محققان، تیمول، پولگون و پیپریتنون موجود در کاکوتی مسبب خاصیت آنتی اکسیدانی و ضد میکروبی آن هستند.

۳- موثر در بهبود زخم معده

محققان با بررسی اثر عصاره ی آبی کاکوتی بر زخم معده ی ناشی از اسید استیک در موش های صحرایی، شاهد تأثیر مثبت عصاره ی این گیاه در تسریع و تسهیلِ ترمیم زخم معده بودند. آنها اثر عصاره ی کاکوتی را به نقش آن در کاهش نسبت مرگ سلولی به تکثیر سلولی و افزایش رگ زایی در غشای مخاطی معده مرتبط می دانند. یکی از ترکیبات اصلی کاکوتی ماده ای به نام پولِگون است که اثر ضد التهابی آن به خوبی شناخته شده است. پولگون و ۱و ۸- سینئول که از ترکیبات اصلی عصاره ی کاکوتی هستند از ترشح زیاد اسید معده می کاهند. 

۴- بهبود افسردگی

در پژوهشی که روی موجودات آزمایشگاهی انجام شد، عصاره ی کاکوتی توانست در این جانوران اثر ضد افسردگی داشته باشد. هرچند مکانیزم دقیق این اثر ناشناخته است، محققان اظهار کرده اند، الگوی رفتاری ایجاد شده توسط عصاره ها مشابه چیزی است که با مصرف فلوکستین دیده می شود. تشابه این دو الگوی رفتاری، بیانگر اثرِ عصاره ی کاکوتی به دلیل افزایش احتمالی انتقال عصبی سروتونرژیک است. خاصیت ضدافسردگی کاکوتی، می تواند به سبب وجود ترکیباتی مثل پولگون در آن باشد.

۵- تنظیم قند خون

در پژوهشی اثر عصاره ی هیدروالکلی کاکوتی بر تعداد سلول های فعال بتای پانکراس در موش های صحرایی دیابتی شده با استرپتوزوتوسین بررسی شد و نتایج نشان دادند، این عصاره موجب افزایش تعداد سلول های بتا با فعالیت ترشحی انسولین و در نتیجه کاهش گلوکز سرم در حیوانات دیابتی می شود. دیگر محققان، اثر کاکوتی بر کاهش گلوکز را تقویتِ ترشح انسولین از سلول های بتای پانکراس نمی دانند بلکه معتقدند احتمال دارد کاکوتی در دیابت غیر وابسته به انسولین مؤثر باشد و به سبب افزایش مصرف محیطی گلوکز، از میزان قند خون کاسته شود.

۶- ضد تشنج

در آزمایشی اثر ضدتشنجی برگ گیاه کاکوتی در موش های سوری نر بررسی شد و یافته ها نشان دادند که تزریق عصاره ی هیدروالکلی این گیاه باعث تأخیر زمان شروع تشنج شد. تحقیقات انجام شده حاکی از وجود ترکیبات گابائرژیکی و آنتی کولینرژیکی(بلوک کننده ی گیرنده ی استیل کولین) در گیاه کاکوتی هستند. فلاونوئیدهای کاکوتی با تأثیر بر گیرنده ی GABAA باعث تقویت اثرات مهاری GABA و در نتیجه اثر ضدتشنجی می شود. این گیاه ترکیبات آروماتیک هم دارد که در کاهش اضطراب و تنش های روانی مؤثرند و اثر آرامبخشی بر سیستم عصبی دارند.

۷- ضد سرطان

در مقاله ای، اثر عصاره ی طبیعی کاکوتی در درمان سرطان معده بررسی و در ژورنالFood and Agricultural Immunology منتشر شد. براساس نتایج این مطالعه عصاره ی کاکوتی اثر سمی بر رده ی سلولیAGS (سلول های سرطانی) معده داشت.