دمنوش گل گاوزبان نیوشا

در پژوهشی، ۳۵ بیمار مبتلا به اختلال افسردگی عمده‌ی خفیف تا متوسط را بررسی کردند. این بیماران، به صورت تصادفی دارونما یا ۳۷۵ میلی گرم از عصاره‌ی آبی گل گاوزبان دریافت کردند. آنها، طی شش هفته بررسی شدند و نتایج نشان داد، در هفته‌های پایانی، عصاره‌ی گل گاوزبان نسبت به دارونما برتری داشت، البته این اختلاف در هفته‌ی چهارم معنی‌دار و در هفته‌ی ششم نزدیک به معنی‌دار بود. عصاره‌ی گل گاوزبان در هیچ کدام از هفته‌ها بیش از دارونما عوارض جانبی ایجاد نکرد. ^(۳)

۲- کاهش اضطراب و استرس

همچنین کارآزمایی بالینی با هدف بررسی اثربخشیِ عصاره‌ی آبی گل گاوزبان در درمان بیماران مبتلا به اختلال وسواسی ـ اجباری (۳۳ بیمار) در یک دوره ۶ هفته‌ای نشان داده است این عصاره، می‌تواند دارویی مؤثر و بی‌خطر برای درمان این‌گونه بیماران باشد؛ هرچند مطالعات بیشتری برای تأیید آن لازم است.عصاره آبی گل گاوزبان احتمالا با اثر بر سیستم سروتونرژیک سبب کاهش ناراحتی‌های اعصاب می‌شود. ^(۴)

۳- تنظیم ضربان قلب

در پژوهشی به ۱۰ گروه موش صحرایی نر به ترتیب ۱۰۰ و ۲۰۰ و ۴۰۰ و ۶۰۰ میلی گرم بر کیلوگرم جوشانده‌ی گل‌گاوزبان و از هر یک از دوزهای گل گاوزبان توأم با ۲۵۰ میلی گرم بر کیلوگرم لیمو عمانی به مدت ۶ روز خورانده شد. در حالیکه، گروه کنترل آب دریافت می‌کردند. سپس ضربان قلب پیش و پس از تزریق فنیل اِفرین از طریق دم حیوان، با روش غیر تهاجمی اندازه‌گیری شد. مصرف گل‌گاوزبان به همراه لیموعمانی، موجب کاهش ضربان قلب پایه و ضربان قلب پس از تزریق فنیل اِفرین شد. بیشترین اثر مربوط به عصاره‌ی لیمو عمانی و گل‌گاوزبان با دوز ۱۰۰میلی‌گرم بر کیلوگرم بود و بین گروه دم‌کرده‌ی گیاهان مزبور و گروه کنترل، از نظر ضربان قلب پایه، اختلاف معنی‌داری وجود داشت. خاصیت پایین‌آورندگی ضربان قلب این عصاره‌ها بیش از خاصیت پایین‌آورندگی فنیل‌ اِفرین با دوز  ۶۸۸۶ میلی‌گرم بر کیلوگرم بود. یافته‌های این آزمایش نشان می‌دهد مصرف دم‌کرده‌ی گل گاوزبان سبب افزایش فشار خون به ویژه در فشار خون بالا می‌شود ولی مصرف آن به همراه لیمو عمانی برای کاهش ضربان قلب مفید است.^(۵)

۴- ضد تشنج

در پژوهشی اثر ضد تشنجی عصاره‌ی متانولی گل گاوزبان ایرانی بر تشنج ناشی از پیکروتوکسین در موش‌های سوری بررسی شد. ابتدا حیوانات از طریق تزریق داخل صفاقی دوزهای مختلفِ عصاره‌ی این گیاه، پیش درمانی شدند و پس از ۲۰ دقیقه به آنها پیکروتوکسین تزریق شد، سپس میزان تأثیر عصاره در تغییر زمان شروع حملات تشنجی، دوام تشنج‌ها و زمان مرگ ناشی از پیکروتوکسین در گروه‌های داوطلب و شاهد اندازه‌گیری و مقایسه شد. مطالعات فیتوشیمیایی، وجود فلاونوئیدها را در این گیاه نشان داده و ثابت شده است که این ترکیب ها مـی‌تواننـد بـا اتصـال بـه گیرنـده‌هـای بنزودیازپینی، اثری مشابه آنها از خود بـر جـای گذارنـد. در ایـن مطالعـه، نتایج به دسـت آمـده، نشـان داد کـه عصـاره‌ی متـانولی گل گاوزبان در موش سوری، آثار ضـد تشنجی دارد. عصاره‌ی این گیاه، زمـان شـروع تشـنج را نسبت به گروه شاهد که فقط پیکروتوکسـین دریافـت کردنـد، بـه میــزان چشمگیری بــه تــأخیر انداخت. ^(۶)

۵- ترمیم و جلوگیری از پیری پوست

پژوهشی منتشر شده در  فصلنامه‌ی دانشگاه علوم پزشکی لرستان اثر گل گاوزبان بر بهبودی و عود درماتیت اتوپیک (یک بیماری مزمن پوستی) را بررسی کرد. این مطالعه برای مقایسه‌ی تأثیر کورتون و عصاره‌ی گل گاوزبان بر بهبودی و عود ضایعات کودکان مبتلا به درماتیت اتوپیک انجام گرفت. در این کارآزمایی بالینی دو گروه ۲۵ نفره (کودکان تا ۱۲ سال) بیمار مبتلا به درماتیت اتوپیک به طور تصادفی انتخاب و به صورت یک در میان برای آن‌ها کورتون موضعی یا عصاره‌ی گل گاوزبان تجویز شد. یافته‌های این بررسی ۲۰ روز پس از شروع درمان مشخص کرد که میزان بهبودی در پاسخ به مصرف عصاره‌ی گل گاوزبان ۷۲ درصد (خوب)، ۴ درصد (متوسط) و ۲۴ درصد (ضعیف) بوده است. در حالیکه با مصرف کورتون، میزان بهبودی، ۲۴ درصد (خوب)، ۱۲ درصد (متوسط) و ۶۴ درصد (ضعیف) بود. ضایعات پوستی هم، پس از مصرف عصاره و تا ۱۰ روز پس از قطع مصرف آن اصلا عود نداشت؛ در حالیکه پس از استفاده‌ی کورتون موضعی، ۶۴ درصد عود متوسط و ۳۶ درصد عود کم مشاهده شد. با توجه به نتایج به دست آمده به دلیل میزان بیشتر بهبودی و عود کمترِ بیماری با عصاره‌ی گل گاوزبان نسبت به کاربرد داروی کورتون می‌توان از عصاره‌ی این گیاه در درمان درماتیت پوستی استفاده کرد. ^(۷)

گل گاوزبان به درمان آکنه، اگزما و پسوریازیس کمک می‌کند. مطالعات حیوانی نشان داد که اختلالات پوستی ناشی از عدم تعادل اسیدهای چرب می‌تواند با این گیاه درمان شود. ^(۸) براساس نتایج پژوهشی منتشر شده در مجله‌ی British Journal of Nutrition  در سال ۲۰۰۹، مصرف روغن گل گاوزبان سبب کاهش التهاب و قرمزی پوست در زنان شد. ^{(۹ و ۸)}

۶- کاهش التهاب مفاصل

پژوهشی به منظور بررسی عصاره‌ی گل گاوزبان در افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید انجام شد. در این کارآزمایی بالینی دو سوکور، به مدت ۲۴ هفته، به ۳۷ فرد مبتلا به آرتریت روماتوئید، به میزان ۴/۱ گرم در روز عصاره‌ی گل گاوزبان داده شد. نتایج این بررسی نشان داد که مصرف روغن بذرگل گاوزبان علائم بالینی آرتریت را در این افراد بدون ایجاد عوارض جانبی کاهش داد. ^{(۱۱ و ۱۰)}

شواهدی وجود دارد که برخی افراد به دنبال درمان منظم با روغن گل گاوزبان به مدت ۶ هفته، کاهش در درد مفصل، تورم و شدت حساسیت را مشاهده می‌کنند. گاما- لینولنیک اسید (GLA) یک ترکیب ضدالتهابی قوی در برخی از روغن‌های گیاهی است. مطالعات نشان می‌دهد روغن گل گاوزبان حاوی سطح بالایی از اسید چرب گاما-لینولنیک اسید (GLA) است که پس از وارد شدن به بدن به ماده‌ای به نام دی‌هومو-گاما-لینولئیک اسید(DGLA)  تبدیل می‌شود. این ترکیب با مهار سنتز لکوترین به کاهش التهاب در بدن کمک می‌کند. ^(۱۲)

۷- بهبود عملکرد کلیه

پژوهشی با هدف تعیین تأثیر مصرف دمکرده‌ی گل گاوزبان بر بیوشیمی ادرار و خون بیماران غیر دیالیزی مبتلا به نارسایی کلیه انجام گرفت. در این کارآزمایی بالینی یک گروه ۲۵ نفره از بیماران بالغ مبتلا به نارسایی مزمن کلیه (CRF) به طور تصادفی انتخاب و برای آنها دمکرده‌ی گل گاوزبان به مدت یک هفته، روزی دوبار هر بار ۷۰ گرم تجویز شد. بهبودی نسبی و پیشگیری از شدت نارسایی مزمن کلیه با افزایش میزان تصفیه‌ی گلومرولی (GFR، معیاری برای ارزیابی کلی فعالیت دفعی کلیه‌ها) مشخص شد. استفاده از دمکرده‌ی گل گاوزبان دو بار در روز به مدت یک هفته، نشان داد کهGFR  بیماران به میزان کاملا مشخصی افزایش یافته است. از دیگر شاخص‌های بهبودی و کنترل پیشرفت CRF، کاهش میزان فشار خون و وزن بیماران است زیرا تجمع مایعات در بدن سبب افزایش این دو شاخص می‌شود. در این مطالعه پس از مصرف گل گاوزبان، کاهش مشخصی در میزان فشار خون و وزن بیماران مشاهده شد. براساس نتایج این بررسی، دفع کراتینین، سدیم و فسفر ادرار بیماران، افزایش یافت که نشانه‌های خوبی از تأثیر مصرف این گیاه بود. با توجه به بی‌عارضه بودن گیاه و تأثیر مصرف خوراکی آن بر بهبود برخی معیارهای عملکرد کلیه مثل افزایش GFR، می‌توان مصرف دمکرده­ی آن را به بیماران مبتلا به نارسایی کلیوی خفیف تا پیشرفته توصیه کرد. براساس پژوهش دیگری از اینگرام و همکارانش، روی موش‌های آزمایشگاهی در اُنتاریوی کانادا، پس از ۷ روز مصرف خوراکی روغن بذر گاوزبان، التهاب و صدمه‌های گلومرولی و اسکروز کاهش یافته بود. ^(۱۳)

۸- تنظیم قند خون

پس از بررسی تأثیر عصاره‌ی هیدروالکلی گیاه گل گاوزبان بر روی سطح گلوکز خون، پژوهشی در مجله‌ی علمی، پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی زنجان منتشر شد. در این مطالعه تأثیر گل گاوزبان روی ۳۰ موش صحرایی نر دیابتی شده،  به صورت تزریق داخل صفاقی عصاره گل گاوزبان (در دوزهای ۱۰۰، ۴۰۰ و ۶۰۰ میلی گرم بر کیلوگرم)، به مدت ۳۰ روز بررسی شد. سطح انسولین درحیوانات تحت تیمار با دوزهای ۴۰۰ و ۶۰۰ میلی گرم برکیلوگرم عصاره‌ی گل گاوزبان نسبت به گروه دیابتی افزایش معنی‌داری را نشان داد. این مطالعه ثابت کرد که عصاره‌ی گل‌گاوزبان ایرانی دارای اثر کاهندگی قند‌ خون است. همچنین سطوح تری‌گلیسرید، کلسترول کل و کلسترول بد در همه‌ی گروه‌ها به صورت وابسته به دوز کاهش یافت، که این کاهش در دوزهای ۴۰۰ و۶۰۰ میلی‌گرم در کیلوگرم از عصاره در مقایسه با گروه کنترل دیابتی معنی‌دار بود. این اثرها احتمالا به دلیل وجود ترکیباتی چون فلاونوئیدها، ساپونین‌ها، پلی فنول‎ها و آنتی‌اکسیدان‌ها است. ^(۱۴)

۹- ضد سرطان

تحقیقات نشان می‌دهد که گیاه گل گاوزبان، خواص آنتی اکسیدانی و ضد جهش‌زایی دارد که با رشد سلول‌های سرطانی مبارزه می‌کند. در مطالعات آزمایشگاهی روغن گل گاوزبان فعالیت‌های سیتوتوکسیک را که به طور چشمگیری طول عمر سلول‌های سمی را کوتاه می‌کنند درحالیکه طول عمر سلول های سالم میزبان را طولانی، نشان داد. مکمل‌ روغن گل گاوزبان برای محافظت از DNA سلول و درمان طبیعی سرطان توصیه می‌شود؛ چرا که این گیاه قادر است آسیب ژنتیکی اکسیداتیو را که باعث پیشرفت التهاب و بیماری می‌شود، کاهش دهد.

کسب اطلاعات بیشتر درباره گل گاوزبان