نام تجاری گیاه:
Maidenhair
نام علمی گیاه:
Adiantum capillus-veneris
تاریخچه:
پرسیاوشان ساقه های بلند و باریک مو مانند و برگ های ظریف و پنجه ای شکل دارد. نام علمی این گیاه به معنی “موی ونوس” برگرفته از دو واژه ی لاتینبه capillus معنی مو و veneris منسوب به ونوس، ایزدبانوی رومی است. پرسیاوشان بومی شمال و جنوب آمریکا، اروپا، استرالیا، آسیا، آفریقا، چین و ژاپن است.
خواص
۱- بهبود دهنده ی عملکرد دستگاه گوارش
مطالعات نشان می دهد که فلاونوئیدهای پرسیاوشان با فعال کردن کانال های K+ و یا بلاک کردن مکانیزم Ca++ اثر ضد اسهال و ضدقولنج دارد و اثر آن در دوزهای آزمایشی ۳۰۰ و ۵۰۰ میلی گرم بر کیلوگرم مشابه داروی لوپرامید است . باز شدن کانال پتاسیم و بسته شدن کانال کلسیم از دلایل تسکین ماهیچه های صاف روده هستند که این کار را با کاهش یون کلسیم آزاد درون سلولی انجام می دهند و بنابراین چنین ترکیباتی می توانند اثر درمانی بر اختلالات گوارشی داشته باشند. همچنین مصرف پرسیاوشان از طریق بازدارندگی از ترشح اسید معده، تنش اکسیداتیو و انتقال درون سلولی کلسیم، سبب کاهش رفلاکس معده می شود.
۲- تنظیم کلسترول خون
یافته های محققان نشان داد که مصرف عصاره ی گیاه پرسیاوشان روی موش های آزمایشگاهی پس از ۱۰ هفته میزان کلسترول LDL و VLDLرا به طور چشمگیری کاهش داد. عصاره ی این گیاه بر کلسترول HDL تأثیر منفی ندارد. فلاونوئیدهای روتین و نارینجین پرسیاوشان کلسترول VLDL و تری گلیسیرید را کاهش می دهند. نتایج این تحقیقات سال ۲۰۱۵ در مجله ی Revue Roumaine de Chimie منتشر شد که نشان می دهد فیتوکمیکال های پرسیاوشان، آنزیم HMG-CoAردوکتاز را مهار کرده و سبب کاهش کلسترول در بدن می شوند.
۳- تنظیم قند خون
برمبنای تحقیقات انجام شده روی موش های آزمایشگاهی در سال ۲۰۱۴ و با استفاده از دوزهای مختلفی از عصاره ی گیاه پرسیاوشان، که نتایج آن در مجله ی بین المللی تحقیقات دارویی و بالینی به چاپ رسیده است، ترکیبات شیمیایی تانن و فلاونوئیدهای پرسیاوشان از افزایش قندخون جلوگیری کرده (ضدهایپرگلایسمی) و خطر ابتلا به بیماری دیابت را کاهش می دهد.
۴-ضد درد و التهاب
نتایج تحقیقات دانشمندان روی موش های آزمایشگاهی نشان می دهد، دو تریترپنوئید استخراج شده از برگ های گیاه پرسیاوشانnormethyl fernen-22-one 30 و ۴α-hydroxyfilican-3-one فعالیت ضد التهابی چشمگیری دارند و در مقایسه با داروی ایندومتاسین (که مهار ۶۰ درصد نشان داد)، به میزان ۳۳/۰۷ درصد و ۴۲/۳۰ درصد التهاب را مهار می کند. فعالیت ضد التهابی عصاره ی اتانولی این گیاه به دلیل مهار انتشار اکسید نیتریک (NO) است.
۵- بهبود عملکرد کبد و سم زدا
مطالعات انجام شده در کشور بلژیک در سال ۱۹۹۳، نشان می دهد، فلاونوئید نارینجین پرسیاوشان به فعالیت آنزیم کاتالاز کبدی و سوپر اکسید دیسموتاز می افزاید. همچنین پرسیاوشان سرشار از موادی است که کبد را سم زدایی و پاکسازی می کنند.
۶- ضد سرطان
پژوهشی به منظور بررسی اثر ضدسرطانی و آنتی اکسیدانی عصاره ی پرسیاوشان روی موش های آزمایشگاهی انجام شد. در این آزمایش موش ها با دوزهای مختلف عصاره، تحت درمان قرار گرفتند. نتایج این آزمایش نشان داد عصاره ی پرسیاوشان به طرز چشمگیری حجم تومور و رشد سلول های سرطانی را مهار می کند. عصاره ی این گیاه همچنین پراکسیداسیون لیپیدی کبد را کاهش و محتوای گلوتاتیون را افزایش داد و آنزیم های آنتی اکسیدانی مانند CAT (کاتالاز) را به سطح نرمال برگرداند. این پژوهش بیان می کند که فعالیت آنتی اکسیدانی و ضدسرطانی پرسیاوشان به دلیل وجود ترپنوئیدها و فلاونوئیدهای موجود در این گیاه است.
مواد مؤثر
تری ترپنوئیدها، فلاونوئیدها، فنیل پروپانوئید ها، ترکیبات آلیسیکلیک و کاروتنوئیدها
دانستنی ها
در افسانه های ایرانی آمده است خون سیاوش هنگام مرگ بر زمین ریخت و از آن گیاهی سبز برآمد که پرسیاوشان نامیده شد. این گیاه در اساطیر، نماد زندگی پس از مرگ و حیات همیشگی است و در خاور دور، به گیاه مقدس معروف بوده است
حد مجاز مصرف
۳ تا ۵ چای کیسه ای در روز.
مصرف عصاره ی پرسیاوشان روزانه ۱۲۰ تا ۲۴۰ میلی گرم
بهترین زمان مصرف
۲ ساعت پیش و پس از غذا
عوارض جانبی
- خانم های باردار و شیرده پیش از مصرف این گیاه با پزشک مشورت کنند
تداخل های دارویی احتمالی
تاکنون اطلاعاتی درباره ی تداخل دارویی با پرسیاوشان به دست نیامده است.
کاربرد در طب قدیم
پرسیاوشان از نظر طب سنتی ایران معتدل است. در این طب، از پرسیاوشان برای درمان سرفه، بهبود علائم سرماخوردگی، درمان برونشیت و زکام استفاده می شد. این گیاه، خلط سینه را نرم و دفع می کند، ادرارآور و تب بر است. اسهال را برطرف کرده، طحال و کبد را تقویت می کند و در معالجه ی یرقان موثر است.
محصولات مرتبط با پرسیاوشان
-
دمنوش مثلثی معجون رویایی نیوشا